Trên thế giới sử dụng 2 loại xét nghiệm để xác định một người có dương tính với virus SARS-CoV-2 hay không, đó là xét nghiệm Dò tìm nhanh kháng nguyên (Rapid Antigen Detection test – RAD) và Phản ứng chuỗi sinh học (Polymerase Chain Reaction test – PCR). Nếu RAD có khả năng cho kết quả dương tính tức thời thì PCR chính là công cụ để chứng thực kết quả của RAD một cách chính xác và hiệu quả hơn.
I. Xét nghiệm PCR cho COVID-19 là gì và dành cho những ai?
– Trong xác định COVID-19, xét nghiệm PCR được dùng để xác định người đó có thật sự bị nhiễm virus SARS-CoV-2 hay không sau khi qua các xét nghiệm lâm sàng ban đầu.
– Xét nghiệm PCR dành cho những đối tượng như sau:
+ khi một người có những triệu chứng của COVID-19 (tiêu biểu nhất là khó thở, mệt mỏi và lả người)
+ nếu người đó đứng gần với người dương tính với COVID-19 trong khoảng cách 2m trong vòng 15 phút trở lên
II. Xét nghiệm PCR hoạt động như thế nào?
Có 3 bước chính khi thực hiện xét nghiệm PCR: lấy mẫu, chiết tách mẫu và chạy phản ứng sinh học.
- Lấy mẫu
– Nhân viên y tế sẽ dử dụng một chiếc que dài có gắn một miếng gạc để đưa qua đường mũi của người được xét nghiệm. Chiều dài của chiếc que vừa đủ để có thể đi sâu vào trong cuống họng.
– Sau khi lấy mẫu, mẫu dịch mũi được bỏ vào trong ống nghiệm và gửi đến phòng xét nghiệm.
- Chiết tách mẫu
Sau khi nhận mẫu, người ta thực hiện bước chiết tách mẫu. Ở bước này, các vật liệu di truyền sẽ được tách ra, bao gồm cả mã gen của virus truyền nhiễm, trong trường hợp này là virus SARS-CoV-2.
- Chạy phản ứng sinh học
– Các mẫu bệnh phẩm sau khi tách mã gen được xử lí với hóa chất chuyên dụng và cho vào máy PCR hay còn gọi là máy tuần hoàn nhiệt. Trong máy PCR sẽ xảy ra phản ứng hóa học để tạo ra hàng triệu bản sao của một phần nhỏ mã gen di truyền của virus SARS-CoV-2.
– Nếu trong mẫu chứa virus, chất phản ứng sẽ tạo ra ánh huỳnh quang. Đây chính là dấu hiệu được đọc dò bởi máy PCR và phần mềm chuyên dùng để giải tín hiệu và cho kết quả dương tính chính xác.
III. Hiểu biết kết quả xét nghiệm PCR
– Với kết quả dương tính đồng nghĩa với việc người đó sẽ trở thành nguồn lây nhiễm đầu tiên (tức F0), cần được cách ly và chữa trị kịp thời. Tuy nhiên với tình hình nguồn lực cứu chữa có phần hạn chế, đặc biệt là tại Tp. Hồ Chí Minh, các F0 không có triệu chứng/ biểu hiện nhẹ được cách lý tại nhà với đầy đủ các hướng dẫn y tế cụ thể. Với những ca nặng, người bệnh được chạy máy thở ICU hoặc ECMO.
– Kết quả âm tính chỉ có tính tương đối tại thời điểm làm xét nghiệm, có thể là người đó đã nhiễm virus với nồng độ chưa cao để máy có thể phát hiện. Vì vậy, ta không nên chủ quan mà nên tập trung nâng cao sức đề kháng, tuân thủ quy tắc 5K để bảo vệ chính mình và những người xung quanh.
IV. Ưu điểm và nhược điểm của xét nghiệm PCR
– Ưu điểm: Xét nghiệm COVID-19 bằng PCR được đánh giá có độ chính xác và độ tin cậy cao. Đây là thử nghiệm chính xác nhất hiện có để phát hiện COVID-19.
– Nhược điểm: Vì có độ chính xác cao nên làm xét nghiệm PCR tốn nhiều thời gian và chi phí hơn. Kết quả sẽ có nhanh nhất sau 24 giờ, tuy nhiên cũng có trường hợp lâu hơn vì nhiều nguyên nhân khác nhau.
Nguồn:
https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/21462-covid-19-and-pcr-testing
EN