Dịch COVID-19 đang hoành hành trên khắp các vùng quốc gia và lãnh thổ, và người ta nhận thấy rằng: đại dịch kết thúc không những chỉ dựa vào vaccine mà cần phải đảm bảo rằng toàn bộ công dân thế giới được tiếp cận với tiêm chủng COVID-19. Vấn đề này buộc các nhà lãnh đạo phải đề ra một giải pháp thúc đẩy việc phát triển và sản xuất vaccine ngừa COVID-19, cũng như công tác chẩn đoán, điều trị và đảm bảo các tiếp cận tiêm chủng công bằng cho mọi công dân của quốc gia đó. Và COVAX chính là câu trả lời. Kết quả của sự hợp tác toàn cầu đặc biệt và duy nhất, với hơn 2/3 dân số trên thế giới tham gia – COVAX có danh mục vaccine COVID-19 lớn nhất và đa dạng nhất thế giới, thể hiện hy vọng tốt nhất của thế giới là mang đến giai đoạn cấp tính của đại dịch này cho một kết thúc nhanh chóng.
I. Cơ chế COVAX là gì?
– COVAX là một trong ba trụ cột của Bộ Tăng tốc Truy cập vào Công cụ COVID-19 (ACT), được ra mắt vào tháng 4 để ứng phó với đại dịch này. COVAX là cơ chế toàn cầu đồng sáng lập bởi Coalition for Epidemic Preparedness and Innovations (CEPI), GAVI, Liên minh vắc xin (the Vaccine Alliance), Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và UNICEF với tư cách là đối tác phân phối.
– Đây là giải pháp duy nhất và là đại diện cho hy vọng của toàn cầu để để đảm bảo rằng mọi người ở tất cả các nơi trên thế giới sẽ được tiếp cận với vắc xin COVID-19 khi chúng có sẵn, bất kể giàu nghèo và địa vị xã hội.
– COVAX hoạt động như sau: Đây là nền tảng hỗ trợ nghiên cứu, phát triển, sản xuất và thương lượng giá cả cho mọi loại vaccine COVID-19 cho tất cả các nước tham gia COVAX. Mục tiêu mà COVAX đề ra là cung cấp 2 tỉ liều vaccine vào cuối năm 2021 để bảo vệ công dân cũng như người có nguy cơ lây nhiễm cao nhất, nhất là những người thực hiện chống dịch tuyến đầu.
– Một mặt, các nước phát triển sẽ cung cấp sự bảo vệ trực tiếp bằng cách tăng cơ hội đảm bảo liều lượng vaccine cho họ. Mặt khác, bằng cách mua vaccine COVID-19 thông qua COVAX, các quốc gia này cũng sẽ gián tiếp bảo vệ công dân của họ bằng cách đảm bảo rằng dân số còn lại của thế giới cũng được tiếp cận với vaccine đầy đủ.
II. Tại sao chúng ta cần COVAX?
– COVAX đã được tạo ra để tối ưu hóa trong việc phát triển thành công vaccine COVID-19 và sản xuất chúng với số lượng cần thiết để chấm dứt cuộc khủng hoảng này, đồng thời đảm bảo rằng khả năng chi trả không trở thành rào cản để tiếp cận vaccine COVID-19.
– Hiện nay, trên thế giới có khoảng 170 vaccine ứng cử nhưng phần trăm thành công không cao. Dựa vào những loại vaccine được phát triển tiền nhiệm, những vaccine ở giai đoạn thử nghiệm tiền lâm sàng có khoảng 7% cơ hội thành công, trong khi những vaccine được đưa vào thử nghiệm lâm sàng có khoảng 20% cơ hội. Để tăng cơ hội thành công, COVAX đã tạo ra danh mục lớn nhất và đa dạng nhất trên thế giới về các loại vaccine này, với chín loại vaccine ứng viên đã được phát triển và chín loại tiếp theo đang được đánh giá.
III. Cơ sở phát triển COVAX
– COVAX liên tục theo dõi tình hình vaccine COVID-19 để xác định các ứng viên vaccine phù hợp nhất, dựa trên thành tích khoa học và khả năng mở rộng, đồng thời làm việc với các nhà sản xuất để khuyến khích họ mở rộng năng lực sản xuất trước khi vaccine nhận được phê duyệt theo quy định.
– Nếu ở trạng thái thông thường, các nhà sản xuất vaccine không mạo hiểm đầu tư quá nhiều để phát triển/mở rộng các cơ sở sản xuất cho tới khi vaccine của họ chín thức được duyệt và cấp phép. Nhưng như vậy sẽ làm chậm trễ tiến độ sản xuất và vì vậy cũng khó kiểm soát dịch bệnh hơn.
– Để giải quyết tình trạng trên, COVAX đưa ra giải pháp như sau:
- COVAX khuyến khích các khoản đầu tư để đảm bảo công suất sản xuất vaccine, cung cấp liều lượng cần thiết ngay cả khi vaccine cần phê duyêt.
- COVAX tận dụng sức mua tập thể và đứng ra thương lượng giá cả, sau đó điều giá cho các bên tham gia.
- COVAX luôn dành ra khoảng 5% số liều vaccine trữ lại trong trường hợp dịch tái bùng phát, hoặc dùng cho các tổ chức nhân đạo, những người tị nạn không có điều kiện tiếp cận với vaccine.
IV. Lợi ích khi tham gia Cơ chế COVAX
– COVAX hỗ trợ vaccine cho ít nhất 20% dân số của quốc gia.
– Thông tin về vaccine COVID-19 đa dạng và xác thực, được quản lý và công khai chi tiết.
– Vaccine sẽ được chuyển tới nơi cần khi nguồn cung đảm bảo có sẵn.
– Chấm dứt giai đoạn cấp bách của dịch bệnh.
– Tái thiết lập nền kinh tế.
– Tính từ tháng 4 đến nay, Việt Nam đã nhận tổng cộng gần 8,7 triệu liều vaccine thông qua COVAX. Nguồn vaccine bổ sung giúp Bộ Y tế đẩy mạnh tốc độ tiêm chủng và tiếp cận nhiều người hơn trong các nhóm đối tượng ưu tiên, từ đó góp phần giúp Việt Nam đạt được mục tiêu tiêm phòng cho hơn 70% dân số đến cuối quý I năm 2022.
V. Tổng kết
– Với khẩu hiệu “Không có ai an toàn trừ khi tất cả mọi người đều an toàn”, chiến dịch COVAX thực sự là cứu tinh dành cho các nước chưa có nhiều khả năng tiếp cận vaccine COVID-19 khi lượng vaccine được phân bổ chưa thực sự đồng đều trên các vùng quốc gia và lãnh thổ.
– Bằng cách tham gia COVAX, các quốc gia vừa trực tiếp bảo vệ công dân của học bằng cách tiêm phòng đầy đủ, đồng thời bảo vệ gián tiếp bằng cách cung cấp vaccine cho các nước còn lại. Việc làm này góp phần mau chúng kết thúc dịch bệnh và bình ổn nền kinh tế thế giới.
Nguồn:
- https://www.gavi.org/vaccineswork/covax-explained
- https://www.who.int/initiatives/act-accelerator/covax
- https://www.unicef.org/vietnam/vi/th%C3%B4ng-c%C3%A1o-b%C3%A1o-ch%C3%AD/covax-h%E1%BB%97-tr%E1%BB%A3-th%C3%AAm-118-tri%E1%BB%87u-li%E1%BB%81u-v%E1%BA%AFc-xin-covid-19-cho-vi%E1%BB%87t-nam
- https://www.who.int/vietnam/vi/news/detail/16-05-2021-viet-nam-receives-second-shipment-of-covid-19-vaccines-through-covax-facility?fbclid=IwAR0aRRDto_uEOnI9loHNjHWt0areJCvYa8VRcGRJ0QAhigkf7IhHMTNISl4
EN